Αρκεσίλαος Ο Πιτανός – 315 με 241 π.Χ

 

Έλληνας φιλόσοφος.  Αρχικά ήταν μαθητής του μαθηματικού Αυτολύκου, μαζί με τον οποίο έμεινε για ένα διάστημα στις Σάρδεις. Μετά ήρθε στην Αθήνα κι έγινε μαθητής του Θεοφράστου, ο οποίος ήταν στενός φίλος, συνάδελφος και συνεχιστής του έργου του Αριστοτέλη. Ο Κράντωρ, όμως, τον προσέλκυσε στην Ακαδημία, όπου γνώρισε τον Πολέμωνα και τον Κράτητα, οι οποίοι δίδασκαν εκεί. Ο Αρκεσίλαος επηρεάστηκε πολύ από τον Πύρρωνα. Φημιζόταν για την οξυδέρκεια, τον ειρωνικό του τρόπου και τη ρητορική ικανότητα. Ο Αρκεσίλαος είναι γνωστός για τη γνωσιοθεωρία του, η οποία είναι τελείως αντίθετη από αυτή του Ζήνωνος του Ελεάτη. Σύμφωνα με τους Στωικούς, η αληθινή γνώση στηρίζεται στις αισθήσεις. Πηγή της γνώσης είναι η αίσθηση. Τη σωστή, όμως, γνώση δεν την εξασφαλίζουν όλες οι αισθήσεις, αλλά μόνον οι «καταληπτικές φαντασίες». Η κατάληψη είναι το μέτρο της ορθής γνώσης.  Όσον αφορά τη θεωρία του περί ηθικής, σε αυτήν είναι λιγότερο απόλυτος. Στην ηθική, στηρίζεται και στη σωκρατική αλλά και στην πλατωνική φιλοσοφία. Για τον λόγο αυτό, δεν δείχνει πλήρη αποχή από την πρακτική ζωή. Κατά τον Αρκεσίλαο, η «εποχή» είναι μια αξία, όχι όμως η μεγαλύτερη. Είναι ανάγκη ο άνθρωπος να παίρνει μέρος στις πράξεις. Ο Αρκεσίλαος δεν θέλει να αρκεστεί μόνο με τις αισθήσεις, για τούτο βάζει ως καθοδηγητές της πράξης, τη «φρόνηση» και την «ευλογία».