Μνημοσύνη

Η Μνημοσύνη είναι γνωστή μερικές φορές και ως Μνήμη, που όμως ήταν άλλη θεότητα. Ήταν η προσωποποίηση της μνήμης στην ελληνική μυθολογία. Ανήκε στις Τιτανίδες, ήταν κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μητέρα των Μουσών από τον Δία.

Στη Θεογονία του Ησίοδου, οι βασιλείς και οι ποιητές λαμβάνουν τις δυνάμεις του εξουσιαστικού τους λόγου από την κατοχή τους επί της Μνημοσύνης και των ειδικών σχέσεών τους με τις Μούσες.

Ο Δίας κοιμήθηκε με τη Μνημοσύνη για εννέα συνεχόμενες μέρες και έτσι δημιουργήθηκαν οι εννέα Μούσες. Σύμφωνα με μια σειρά ελληνικών ταφικών επιγραφών του 4ου αιώνα π.Χ. που ήταν γραμμένες σε δακτυλικό εξάμετρο, ως Μνημοσύνη αναφέρεται το όνομα ενός ποταμού στον Άδη, παράλληλου της Λήθης. Οι ψυχές των νεκρών έπιναν από τη Λήθη, έτσι ώστε να μη θυμούνται τις προηγούμενες ζωές τους όταν μετενσαρκώνονταν. Οι αρχάριοι ενθαρρύνονταν να πίνουν από τον ποταμό Μνημοσύνη όταν πέθαιναν, αντί από τη Λήθη. Αυτές οι επιγραφές μπορεί να συνδέονται με μια ιδιωτική μυστική θρησκεία, ή με Ορφική ποίηση. Παρομοίως, όσοι ήθελαν να συμβουλευτούν το μαντείο του Τροφωνίου στην Βοιωτία έπρεπε να πιούν εναλλάξ από δύο πηγές που αποκαλούνταν «Λήθη» και «Μνημοσύνη» προκειμένου να λησμονείται το παρελθόν και η μνήμη να ξεκινά από το παρόν. Ανάλογο σκηνικό περιγράφεται και στην Πολιτεία του Πλάτωνα. Στην Αρχαία Αθήνα υπήρχε άγαλμα της Μνημοσύνης κοντά στο άγαλμα του Δία, του Διόνυσου και του Απόλλωνα.